Anala bölgede ve çevresinde istenmeyen kaşınma ve yanma hissi ile karakterize cilt hastalıkları ile ilgili bir sorun olarak tanımlanmaktadır.Genel toplumda %1-5 arasında görüldüğü belirtilmekle beraber 40 ve 60lı yaşlarda görülme sıklığı fazladır
Tedavi edilebilirlik oranı yüksek olmasına rağmen inatçı hale gelebilir.İhmal edilmemelidir özellikle dışkı kaçırılması ve başka inatçı makat hastalıkları (fissür,fistül vb) ,sedef, Paget, Bowen, Liken gibi özellikle makat cildi çevresinde ilerleyici kötü huylu hastalıkların öncü belirtileri olabilir. Fizik muayenede vulva ve anal bölgede sekiz şeklinde beyaz lekelerin olması en tipik özelliklerindendir. Tedavide tabloyu neyin aktive ettiği önemlidir. Zira basit önlemlerle sorun çözülebilirse de iltahablı akıntılı 2-3 üncü düzey hale gelmiş tablolarda karmaşık antibiyotik ve anti tümör tedavinin gerektiği tablolara dönebilir.
Evre 0 Normal perianal deri
Evre 1 Perianal deride kızarıklık ve inflamasyon görünümü
Evre 2 Likenifiye deri
Evre 3 Likenifiye deri, çatlaklar, kabalaşmış-kalınlaşmış deri, ülserasyonlar
Pruritus ani primer idiopatik ve sekonder olarak altta yatan patolojiye göre iki gurupta irdelenmektedir. Hastaların %50–90’ında nedeni bilinmeyen primer idiopatik pruritus ani görülmektedir.Altta yatan infeksiyon, anorektal patoloji, sistemik hastalık, lokal irritanlar, dermatolojik problemler gibi yaklaşık 100’den fazla nedenin bildirildiği durumların varlığında ise sekonder pruritus aniden bahsedilmektedir. Bunların bilinmesi tedavi stratejilerinin geliştirilmesinde
önem arz etmektedir
Pruritus anili hastaların %5–55’inde psoriazis tespit edilmiştir, İnfeksiyöz, Bakterial, Fungal, Viral , Parazitik, Dietde Kafeinli içecekler, Alkol ,şarap, ,süt ve süt ürünleri, fındık domates ,ketçap, çikolata narenciye, baharatlı yiyecekler vb suçlanmıştır. İkincil nedenler nadir olarak görüldüğünden hastaların %90’nından fazlası basit tedavi yöntemlerine yanıt vermektedir. 1–2 aylık tedaviye yanıt vermeyen inatçı durumlarda altta yatan multiple sekonder nedenler dışlanmalıdır.
Temizlik hissi aşırı silme tırnakla aşırı kaşıma ,kolonyalı mendil, krem gibi davranışlar da o bölgedeki hassasiyet ve değişiklikleri artırıp tablonun ilerlemesine neden olabilir. Mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olabilir.
Tedavi başlıca üç noktadan ele alınabilir
1- Lokal irritanların uzaklaştırılması
2- Temiz kuru tutulması
3- Gerçek nedeni belirleyen tablonun ortadan kaldırılması dır
Özellikle sıcak su ile yıkamak, kuru tutmak, rahatlatıcı davranışlardır.